Diyabet ve Ağız Sağlığı
Diyabet, başta karbonhidratlar olmak üzere protein ve yağ metabolizmasını ilgilendiren bir metabolizma hastalığıdır. Diyabet, kan şeker seviyesini yükselten, damarlarda ve sinirlerdeki değişiklikler nedeniyle böbrek, kalp ve göz gibi önemli organlarda hasara yol açabilen kronik metabolik bir hastalıktır. Kendisini kan şekerinin sürekli yüksek olması ile gösterir. Diyabet hastalarındaki temel metabolik bozukluk, kan yoluyla taşınan glikozun (şekerin) hücrelerin içine girememesidir. Normal koşullarda besinlerden elde edilen veya karaciğerdeki depolardan kana salınan glukoz pankreas tarafından salgılanan İNSÜLİN hormonunun yardımıyla hücre içine girer ve orada yakılarak enerjiye dönüşür.
Diyabetik hastalarda ağızda görülen en yaygın değişiklik ağız kuruluğudur. Kontrolsüz diyabetiklerin ağızlarında kuruluk yanma tat alma bozukluğu meydana gelir. Ayrıca ağızdaki tükürük bezlerinde ve diş etinde glukozun artmasıyla ağızda yaşayan bakteri florası da etkilenmektedir ve buna bağlı olarak mantar enfeksiyonları, diş eti iltihabı (gingivitis) ve dişi çevreyen dokuların iltihapları (periodontitis) sık görülmektedir. Diyabet hastalığında tüm bakteriyel enfeksiyonlara karşı riskin arttığı bilinmektedir.
Genelde diyabetik hastalarda dudakların birleşim yerinde, ağız mukozası ve yanak içlerinde çatlak ve kızarıklar şeklinde mantar enfeksiyonları meydana gelir. Sigara kullanılması, takılıp çıkartılabilen hareketli diş protezlerinin tüm gün ağızda taşınması, ağız hijyeninin istenilen düzeyde olmaması bu mantar enfeksiyonlarının şiddetini arttırabilir.
Diyabetik hastalarda metabolik ve bağışıklık sisteminde dengesizlikler ve damarsal bozukluklarından dolayı ağızda yara iyileşmesi gecikmektedir Damarlarda görülen değişiklikler nedeniyle dokuların kanlanmasının, dolayısıyla beslenmesinin bozulması, enfeksiyonlara direncin azalması ve yara iyileşme mekanizmasının bozulması söz konusudur. Tüm bu problemleri yaşayan kişi diyabetli ise ve diyabeti de kontrol altında değilse sıkıntıların boyutları çok daha büyük olacaktır. Ayrıca dişeti sağlığı yönünden minimal etkenlere karşı abartı doku reaksiyonları gözlenmektedir. Cerrahi girişimler sonrası diyabetik hastaların enfeksiyondan korumaya yönelik olarak antibiyotik kullanması önerilmektedir.
Diyabetiklerde ağız bakım diğer bireylerden farklı değildir. Ağız sağlığının gerçekleştirilmesine yönelik uygulamaların başında düzenli mekanik diş fırçalama diş ipi kullanımı florlu ağız bakım ürünleri, periodontal sorunları olan hastalarda klorheksidinli gargara kullanımı gelmektedir. Normal bireylerde günde üç kez yemek sonrası uygun bir biçimde yapılacak diş fırçalanması önerilirken diyabetiklerde ara öğünlerin de bulunması nedeniyle fırçalama sayısının artışı gerekebilir. Diyabetik hastaların ağız-diş bakımlarına özen göstermelerinin yanısıra düzenli diş hekimi kontrolünde olmaları gerekmektedir.